معانی لغات ترکی استانبولی

زبان ترکی آذربایجانی زبانی از خانواده زبان‌های ترکی است که با دو گویش در جمهوری آذربایجان و مناطق آذربایجانی نشین ایران تکلم می شود. عمده تفاوت بین دو گویش در تلفظ برخی واژگان، وام‌واژگان روسی، فارسی، عربی و انگلیسی و تفاوت‌هایی مختصر در چند مورد دستوری است. این زبان در جمهوری آذربایجان زبان رسمی و در داغستان یکی از زبان‌های رسمی مصوب فدراسیون روسیه است. زبان ترکی آذربایجانی بخشی از شاخه زبان‌های اغوز زبان‌های ترکی است و به ترکی استانبولی و ترکمنی بسیار نزدیک است. ترکی آذربایجانی به عنوان زبان گفتاری همچنین در نواحی شرقی ترکیه و جنوب گرجستان و داغستان رایج است. زبان ترکی آذربایجانی از زبان‌های فارسی و عربی در واژگان، سامانه آوایی و دستوری اثر پذیرفته است. در ایران، شهرهای تبریز، ارومیه، اردبیل، و زنجان به ترتیب بزرگترین شهرهایی اند که ترکی آذربایجانی در آن‌ها تکلم می‌شود. این زبان در زبان‌ها و موقعیت‌های مختلف به نام‌های مختلفی نامیده می‌شود، ازجمله: ترکی، تورکی، تورکو، آذربایجانی، ترکی آذربایجانی و آذری.

ترکی استانبولی (به ترکی استانبولی: Türkçe) یا ترکی ترکیه (Türkiye Türkçesi) یکی از زبان‌های شاخه جنوب غربی یا گروه اوغوز، زبان‌های ترکی است که ۸۸٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر در سراسر جهان به عنوان زبان نخست یا دوم با آن سخن می‌گویند این زبان رایج‌ترین زبان از شاخهٔ زبان‌های ترکی می‌باشد. جغرافیای آن شامل ترکیه و قبرس شمالی و قسمت‌هایی از عراق، یونان، بلغارستان، جمهوری مقدونیه، کوزوو، آلبانی و دیگر قسمت‌های شرقی اروپا را شامل می‌شود. سالانه جمعیت بسیاری نیز از ترکیه به غرب اروپا و به ویژه آلمان مهاجرت می‌کنند که موجب تکلم ترکی در آن مناطق می‌گردد. ریشهٔ زبان ترکی را می‌توان در ترکستان چین در آسیای مرکزی جست. با گسترش قلمرو امپراتوری عثمانی این زبان که زبان رسمی آن‌ها بود اصلاحات بسیاری می‌یافت. آتاترک (اولین رئیس‌جمهور ترکیه) در سال ۱۹۲۸، الفبای عثمانی را با الفبای آوایی لاتین جایگزین نمود و کلمات بیشمار عربی، فارسی و… را از این زبان حذف نمود.

فارسی یا پارسی یکی از زبان های هندواروپایی در شاخهٔ زبان های ایرانی جنوب غربی است که در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان به آن سخن می گویند. فارسی زبان رسمی کشورهای ایران و تاجیکستان و یکی از دو زبان رسمی افغانستان (در کنار پشتو) است. زبان رسمی کشور هندوستان نیز تا پیش از ورود استعمار انگلیس، فارسی بود. فا، fa: نماد زبان فارسی. زبان فارسی را پارسی نیز می گویند. زبان فارسی در افغانستان به طور رسمی دری و در تاجیکستان تاجیکی خوانده شده است. در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان شناسان اروپایی در برلین، زبان های یونانی، فارسی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایهٔ تعریف، زبانی کلاسیک به شمار می آید که یکم، باستانی باشد، دوم، ادبیات غنی داشته باشد و سوم در آخرین هزاره عمر خود تغییرات اندکی کرده باشد.

صنعت و هنر ترجمه یا برگردان کار درک و تفسیر موضوعات، معانی، و مفاهیم پدید آمده در یک زبان (زبان مبدأ)، و سپس انتقال، معادل یابی و بازسازی آنها در زبانی دیگر (زبان مقصد) را بر عهده می گیرد. مترجمان کم تجربه در این فنّ ظریف، ممکن است براین باور باشند که در زبان و ترجمه، درست همانند علمی دقیق، می توان هر واژه و مفهومی را هم به طور دقیق تعریف و درک کرد، و هم آنها را به شیوه ای شفاف با پیوندهای متقابل و کاملاً ثابت، از دو حوزهٔ زبانی متفاوت به هم اتصال داد. هر چند چنین برخوردی ممکن است در مورد زبان های برنامه نویسی رایانه ای و زبان های ماشینی دیگر (همچون هوش مصنوعی) تا اندازه ای میسّر باشد، در خصوص زبان های طبیعی انسانی دور از واقعیّت و امکان است. بیشتر این پیچیدگی ها به طبیعت و نقش بی همانند زبان در تمامی تجربه ها و فرایندهای حیات انسانی چه در سطوح فردی و شخصیتی، و چه در ترازهای اجتماعی و فرهنگی بازمی گردد. واژهٔ «ترجمه» در پهلوی به صورت «ترگمان» به معنی مترجم به کار رفته است و در نوشته های آشوری به صورت «ترگومانو» دیده شده است.[۱] همچنین، در پارسی سره (فارسی خالص)، گاه از واژه های «پچواک» و «برگردان» به جای «ترجمه» استفاده می کنند.

معانی لغات ترکی استانبولی

مترجم یا برگرداننده کسی یا ویژگی کسی است که در صنعت یا هنرِ ترجمه مهارت دارد و عهده دارِ درک و تفسیر موضوعات، معانی، و مفاهیم پدیدآمده در یک زبان (زبان مبدأ)، و سپس انتقال، معادل یابی، و بازسازی آنها در زبانی دیگر (زبان مقصد) است.

مترجم گوگل یکی از سرویس های ماشینی رایگان و آنلاین است که یک متن را از زبانی به زبان دیگر بازگردانی می کند (زبان های فارسی ، ترکی ، ترکی ، فرانسه و …) و توسط گوگل ارائه شده است. این خدمت از طریق سایت آبادیس بخش ترجمه در دسترس است. گوگل ترنسلیت 100 زبان مختلف دنیا را پشتیبانی می کند و روزانه بیش از 200 میلیون نفر از این خدمات استفاده می کنند. در سال 2006، گوگل ترنسلیت بر مبنای آمار بود و از متون سازمان ملل و پارلمان اروپا استفاده میکرد تا پایگاه داده خود را ایجاد کند. این سرویس به جای اینکه مستقیما متن را به زبان مقصد ترجمه گوگل کند، اول به ترکی و بعد به زبان مقصد ترجمه گوگل می کرد. برای ترجمه گوگل، در بین میلیون ها متن جستجو می کرد تا مناسب ترین الگو را انتخاب کند. در مدل آماری ترجمه گوگل دقت بسیار پایین بود. در سال 2016، گوگل اعلام کرد که از این به بعد برای ترجمه از مدل شبکه عصبی استفاده می کند. این بدین معناست که گوگل از این پس کل جمله را باهم ترجمه می کند به جای اینکه قطعه قطعه ترجمه کند. این مدل باعث شد تا مترجم گوگل بتواند با توجه به متن ترجمه دقیق تری تولید کند و ترجمه ماشینی آنلاین حاصل به زبان انسان نزدیک تر باشد.

زبان‌های تُرکی یا به اصطلاح دقیق‌ترِ رده‌شناسی زبانی، زبان‌های ترکی‌تبار (Turkic Languages) یک خانوادهٔ زبانی شامل سی و پنج زبان می‌باشد این خانوادهٔ زبانی به عنوان بخشی از خانوادهٔ پیشنهادی زبان‌های آلتایی در نظر گرفته شده بود ولی امروزه این فرضیه و طبقه‌بندی پیشنهادی زبان‌های آلتایی که شامل زبان‌های ترکی، مغولی و تونگوزی بود به‌طور گسترده رد شده‌است همچنان که طبقه‌بندی پیشنهادی زبان‌های اورال آلتایی نیز منسوخ شده‌است. این زبان‌ها در منطقهٔ وسیعی از شمال آسیا، شمال و غرب چین تا غرب آسیا، بخش‌هایی از خاورمیانه، سواحل مدیترانه، آسیای مرکزی و اروپای شرقی استفاده می‌شوند. جمعیت متکلمان این زبان‌ها به عنوان زبان مادری حدود ۱۷۰ میلیون تن و به عنوان زبان دوم جمعاً ۲۰۰ میلیون تن تخمین زده می‌شود. زبان ترکی استانبولی دارای بیشترین تعداد گویشوران زبان‌های ترکی‌تبار که عمدتاً در آناتولی و بالکان، زبان مادری حدود ۱۵٪ از تمام ترک زبانان می‌باشند. شاخهٔ زبان‌های اوغوز که بیشترین جمعیت ترک زبانان را تشکیل می‌دهد به صورت دوطرفه در میان زبان‌های ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی، قشقایی، ترکمنی، تاتاری کریمه، گاگائوز، ترکی گاگائوز بالکان و … دارای اشتراکاتی بوده و قابل فهم می‌باشند. کاربرد زبان‌های ترکی در مناطق متفاوت ایران از لحاظ تنوع لهجه‌ها و گروه‌های قومی تنها با منطقه قفقاز قابل مقایسه‌است و تعداد متکلمین این گروه‌های زبانی از چندین هزار همچون خلج‌ها تا جمعیت چند میلیونی ترکی آذربایجانی متفاوت است. ارتباطی بین مغولی و ترکی دیده می‌شود. در منابع ترکی و مغولیِ اولیه، جز واژگان بین فرهنگی اثری دیده نمی‌شود، ولی در مغولی میانه، لغات معادل وجود دارد. شباهت‌های زیاد بین ترکی و مغولی، نتیجهٔ ارتباط آن‌ها در میانهٔ قرن اول قبل از میلاد است.

تُرکیه (به ترکی استانبولی: Türkiye) با نام رسمی جمهوری ترکیه (به ترکی استانبولی: Türkiye Cumhuriyeti)، کشوری اوراسیایی است که بخش بزرگ کشور یعنی آناتولی یا آسیای کوچک در شمال غرب آسیا و خاورمیانه واقع است و بخش کوچکی نیز به نام تراکیه در منطقهٔ بالکان (منطقه‌ای در جنوب شرق اروپا) قرار دارد. ترکیه در شرق با کشورهای ایران، نخجوان، ارمنستان، و گرجستان؛ در جنوب شرقی با عراق و سوریه؛ و در شمال غربی (بخش اروپایی) با بلغارستان و یونان همسایه است. همچنین ترکیه از شمال با دریای سیاه، از غرب با دو دریای کوچک مرمره و اژه و از جنوب غرب با دریای مدیترانه مرز آبی دارد. دو تنگهٔ راهبردی بسفر و داردانل نیز در اختیار ترکیه است. پهناوری ترکیه ۷۸۳٬۵۶۲ کیلومتر مربع (سی و هفتم) است. ترکیه کشوری کوهستانی و نسبتاً پرباران است. شکل این کشور مانند یک مستطیل است که از سوی شرق و غرب امتداد یافته‌است. ترکیه با قرار گرفتن در یکی از حسّاس‌ترین مناطق جهان، دارای موقعیّت جغرافیایی راهبردی و بسیار خوبی است و گذرگاه شمال غرب آسیا و اروپا به‌شمار می‌آید و کشورهای بسیاری، به ویژه کشور ایران از خاک ترکیه برای ترانزیت کالا و انرژی استفاده می‌کنند. ترکیه از آب و هوای خوب و جلگه‌ای برخوردار است و مکان‌های جالب و دیدنی دارد به دلیل همین سالانه تعداد زیادی توریست به آنجا مسافرت می‌کنند.

آذربایجان ایران (به پارسی میانه: آتورپاتَاکان) (به پارسی باستان: آذَرباذَگان/ آذَربایَگان) (به ارمنی: اَتْرَپَتَکَن) (به سریانی: اَذُربایْغان) نام سرزمینی جغرافیایی در انتهای شمال‌غربی ایران است که آن را آذرباد، آذربادگان، آذرباذگان، آذربایگان، آذربیجان و اَذْرَبیجان نیز نامیده‌اند. این سرزمین از شمال به رود ارس، جمهوری آذربایجان و ارمنستان، از جنوب به استان کردستان از شرق به استان گیلان و دریای خزر و از غرب به ترکیه و عراق محدود شده‌است و شامل چهار استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان است. در گذشته، آذربایجان به سرزمینی گفته می‌شده که از شمال به اران، از جنوب‌غرب به آشور، و از غرب به ارمنستان و ترکیه محدود می‌شده و پایتخت آن شهر «گنجک» در تخت سلیمان در نزدیکی تکاب بوده که اعراب آن را «کزنا» و یونانیان «گازا» می‌نامیده‌اند

جمهوری آذربایجان (به ترکی آذربایجانی: Azərbaycan Respublikası) بزرگترین کشور قفقاز و در شرق اروپا و در کنار دریای خزر است. پایتخت آن باکو است. کشورهای ایران در جنوب، ارمنستان و ترکیه در غرب، گرجستان در شمال غربی و روسیه در شمال آذربایجان قرار دارند. همچنین این کشور دارای مرز آبی با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در کنارهٔ دریای خزر است. جمعیت آذربایجان در سال ۲۰۱۲ حدود ۹٫۱۲۵ میلیون نفر بوده‌است. تولید ناخالص داخلی آن در سال ۲۰۱۹ معادل ۴۵ میلیارد دلار بوده‌است که تولید ناخالص سرانه اهالی کشور را معادل ۴۵۰۰ دلار می‌کند.

تلفظ از مباحث ویژه دانش زبان شناسی است که در آن به روند و نحوه ادای هجاها و واج ها میان اهل زبان پرداخته می شود. یک واژه به گونه های متفاوتی تلفظ می گردد. چگونگی تلفظ یک واژه که از واج ها و هجا تشکیل شده ممکن است تحت تاثیر عواملی مانند سن و سال، طبقه اجتماعی، قومیت، سواد، جنسیت و مخاطب متفاوت باشد. .

یازده کلمه ترکی استانبولی که باورتان نمی شود از زبان های دیگر قرض گرفته شده باشند

ترک ها در قسمت های مختلفی از کره زمین زندگی کرده اند و با فرهنگ ها و زبان های زیادی در تعامل بوده اند و ارتباط برقرار کردند. به همین دلیل، حجم زیادی از کلماتی که در این زبان وجود دارند، از زبان های دیگر قرض گرفته شده اند. نکته جالب این است که در گذر زمان این کلمات آواهای ترکی را به خود گرفتند و برای اینکه با مصوت های اصلی و فرعی این زبان هماهنگ شوند، تکامل پیدا کردند (مثلا Asya، Avrupa). در این مقاله ما کلماتی را به شما می گوییم که باورتان نمی شود این کلمات از زبان های دیگر وارد زبان ترکی شده اند.

Kaldırım – Pavement

اگر فکر می کنید این کلمه از فعل ترکی kaldırmak مشتق شده است، کاملا اشتباه می کنید. با این حساب متضاد این کلمه باید بشود indirim؟ هاها! اشتباهه! کلمه Kaldırım از کلمه یونانی kallidrómos  (καλλιδρόμος) به معنی «جاده خوب/زیبا»  است.

Kalo (beautiful) + drom (road)

معانی لغات ترکی استانبولی

ما کلمه “drom” را در “hippodrome” هم استفاده می کنیم.

Boğa yılanı  – Gopher snake

مار بوآ. این مارها طعمه ها و قربانی ها را با نیش زهرآلودشان می کشند (boğmak). با این حال، ‘boğa yılanı’ به طور قطع از فعل ترکی ‘boğmak‘ مشتق نشده است. این مارها معمولا در آفریقای جنوبی و ماداگاسکار زندگی می کنند و می توانند یک پلنگ جگوار یا خوگ را درسته بخورند. این مارها در زبان محلی همان مناطق و البته در زبان فارسی «بوآ» نامیده می شوند. بنابراین، شکل نوشتاری صحیح آن «Boa» است، مثل «Piton» و «Anaconda». با اینحال به نظر می رسد کلمه boğa yılanı خیلی خوب با آوا و نوشتار زبان ترکی استانبولی هماهنگ شده است.

Aferin-  Well done

این کلمه آنقدر در زبان ترکی استانبولی قدمت دارد که بسیاری افراد فکر می کنند این کلمه اصالتا ترکی است. اولین پیدایش این کلمه به قبل از سال 1500 برمی گردد. این کلمه از کلمه فارسی āfirīn (آفرین) قرض گرفته شده است و همان زمان به نحوی تکامل پیدا کرده است تا با مصوت اصلی هماهنگ شود. در زبان فارسی معنی آن compliment است و الان با معنی bravo در زبان ترکی استفاده می شود.

 

Kilit – Lock

زبان ترکی استانبولی این کلمه را از کلمه فارسی kelīd (کلید) به معنی anahtar قرض گرفته است. زبان فارسی هم این کلمه را از کلمه یونانی kleid (κλεïς) قرض گرفته است. این کلمه یونانی از ریشه هندو-اروپایی klau (که یادآور to close به زبان انگلیسی و la clave به زبان اسپانیایی است) مشتق شده است. از طرف دیگر واژه Anahtar از زبان یونانی آمده که به معنی aniχtēri (ανοιχτηρι) و‘açkı,  açacak‘ (opener) است.

Menderes

رودخانه پر پیچ و خم (Meandering water). همین کلمه امروزه در زبان یونانی با عنوان méandros μαίανδρο وجود دارد. منابع ترکی می گویند این کلمه از یونان باستان وارد این کشور شده است و امروزه رودی در ترکیه با نام Menderes river وجود دارد. دیکشنری Etymonline توضیحات زیر را به زبان انگلیسی برای شما مهیا کرده است:

From Greek Maiandros, name of a river in Caria* noted for  its winding course (the Greeks used the name figuratively for winding  patterns). In reference to river courses, in English, from 1590s. (*Caria is an  ancient region in Western Anatolia.)

نام رودخانه ای در «کاریا» (Caria) از کلمه  یونانی Maiandros گرفته شده و به خاطر مسیر پر پیچ و خمش این نام را به آن دادند  (یونانی ها برای الگوهای پیچ در پیچ از این اسم استفاده می کنند). برای اشاره به  مسیرهای رودخانه به زبان انگلیسی که در دهه 1590 استفاده شده است. (کاریا منطقه ای  باستانی در آناتولیای غربی است.)

معنی کلمه Menderes به زبان ترکی:

Bir akarsu yatağının az eğimli koyak tabanlarında ve ova düzlüklerinde çizdiği S harfine benzeyen kıvrım.

Anadolu

سرزمین بین رودخانه فرات و دریای اژه، در یونان قرون وسطی، آناتولیا (Anatolía (ανατολία)) نام داشت. آخرین گروه بومیان آناتولیا، امروزه به همان سرزمین «آنادولو» (Anadolu) می گویند. این کلمه اولین بار در «دستورنامه انوری» (Düsturname-i Enveri) در سال 1456 دیده شده است. کلمه یونانی آن از کلمه یونانی باستان anatolē (ανατολη) به معنی rising گرفته شده است و به این دلیل که خورشید از شرق دریای اژه طلوع می کند.

 

Efendi – Master, sir

اگر کسی اسم شما را صدا کند، برای اینکه بگویید «من اینجا هستم» باید بگویید efendim یا اگر متوجه حرفی نشدید، برای اینکه دوباره تکرار شود باید بگویید efendim. این عبارت رایج و مفید از کلمه یونانی قرون وسطی avthéntis (αυθέντης) به معنی royal گرفته شده است.

Bey

آقا، جناب. این کلمه از زبان سغدی (Sogdian language) آمده که تا قرن نهم وسیله ارتباطی مردم در جاده ابریشم بوده است. ریشه این کلمه را می توان در زبان اوستایی (Avestan) و سانسکریت (Sanskritic) پیدا کرد.

Avanak

ساده لوح. این کلمه از زبان ارمنی قرض گرفته شده است. اولین بار در سال 1876 در کتاب «لغات عثمانی» (Lugat-ı Osmani) نوشته «احمد وفیک پاشا» (Ahmet Vefik Paşa) دیده شده که در این کتاب کلمه را fool person معنی کرده است. معنی اصلی کلمه در زبان ارمنی donkey-foal است. این واژه ارمنی به زبان فارسی وسطی در قرن 5 و 6 برمی گردد. در فارسی وسطی به عنوان کلمه yavān/yuvān (young) شناخته می شده که همان civan به زبان ترکی است که سادگی و حماقت جوان ها را تداعی می کند.

Temel

پایه، پایگاه. کلمه از واژه یونانی themélio (θεμέλιο) گرفته شده است. پایه مجسمه در زبان یونانی “themélio” نامیده می شود. این کلمه اولین بار در قرن پانزدهم و در دوره عثمانی وارد زبان ترکی استانبولی شد که از آن زمان تقریبا به همین شکل و همین معنی باقی مانده است. جالب است بدانید که پیشکسوت کمدی و طنز ترکیه، «تمل»، نامش را از زبان یونانی گرفته است.

 

 

Kermes

فروش به نفع خیریه. ما در بسیاری از زبان های مغربی هم همین کلمه را استفاده می کنیم. این کلمه در زبان اسپانیایی و فرانسه Kermesse تلفظ می شود. کلمه Kermes اولین بار در سال 1935 در زبان ترکی استانبولی دیده شد. این کلمه از لغت فرانسوی kermesse گرفته شده است که به معنی “فروش به نفع خیریه بعد از مراسم روز یکشنبه کلیسا” است. این واژه مرکب از دو واژه یونانی ‘kýrios’κύριος (Gr. lord, god) و واژه لاتین ‘missa’ (masa, sunday seremonial)ساخته شده است که کلمه لاتین اولین بار در زبان آلمانی استفاده شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دوره های آموزشی زبان ترکی استانبولی کلیک نمایید

 آموزش زبان ترکی استانبولی

برای مشاوره رایگان با شما تماس می‌گیریمبا ثبت  شماره تلفن خود، از مشاوره رایگان کارشناسان ایرانمهر بهره‌مند شوید.

 مشاوره رایگان

 

ترکی استانبولی (به ترکی استانبولی: Türkçe) یا ترکی ترکیه (Türkiye Türkçesi) یکی از زبان‌های شاخه جنوب غربی یا گروه اوغوز، زبان‌های ترکی است که ۸۸٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر در سراسر جهان به عنوان زبان نخست یا دوم با آن سخن می‌گویند[۸][۹][۱۰][۱۱] این زبان رایج‌ترین زبان از شاخهٔ زبان‌های ترکی می‌باشد. جغرافیای آن شامل ترکیه و قبرس شمالی و قسمت‌هایی از عراق، یونان، بلغارستان، جمهوری مقدونیه، کوزوو، آلبانی و دیگر قسمت‌های شرقی اروپا را شامل می‌شود. سالانه جمعیت بسیاری نیز از ترکیه به غرب اروپا و به ویژه آلمان مهاجرت می‌کنند که موجب تکلم ترکی در آن مناطق می‌گردد.

ریشهٔ زبان ترکی را می‌توان در ترکستان چین در آسیای مرکزی جست. با گسترش قلمرو امپراتوری عثمانی این زبان که زبان رسمی آن‌ها بود اصلاحات بسیاری می‌یافت. مصطفی کمال آتاترک (اولین رئیس‌جمهور ترکیه) در سال ۱۹۲۸، الفبای عثمانی را با الفبای آوایی لاتین جایگزین نمود و کلمات بیشمار عربی، فارسی و… را از این زبان حذف نمود.[۱۲]

الفبای ترکی استانبولی، از بیست و نه حرف از حروف لاتین تشکیل شده‌است؛ که با تغییرات جزئی به صورت الفبای ترکی درآمده‌است. تغییر خط و جایگزینی حروف لاتین به جای حروف عربی با قانون شماره ۱۳۵۳ که در سال ۱۹۲۸ میلادی به تصویب رسید و مقرر گردید که حروف الفبای عربی، از مجموعه سازمانی الفبا و زبان کشور ترکیه نسخ و به جای آن ۲۹ حرف از حروف لاتین جایگزین گردد. بدین طریق سیستم نوشتاری ترکیه از ترکی عثمانی به ترکی لاتین (Latince yazılan türkçe) تغییر یافت.[۱۳]
این حروف عبارتند از:

A a,
B b,
C c,
Ç ç,
D d,
E e,
F f,
G g,
Ğ ğ,
H h,
I ı,
İ i,
J j,
K k,
L l,
M m,
N n,
O o,
Ö ö,
P p,
R r,
S s,
Ş ş,
T t,
U u,
Ü ü,
V v,
Y y,
Z z

گفتنی است که همخوان H در زبان‌های ترکی وجود نداشته[۱۳] و بخش بزرگی از واژگانی که این همخوان در آن‌ها بکار رفته وامواژه‌اند[۱۴] و در بقیه نیز بر اثر تغییرات زبانی این همخوان به آن‌ها افزوده شده‌است.[۱۵]

معانی لغات ترکی استانبولی

در ترکی استانبولی زمان حال کامل (ماضی نقلی) وجود ندارد[۱۶] و برای این منظور واژگانی به همان گذشته ساده افزوده می‌شود تا معنی ماضی نقلی از آن برداشت بشود.
نمونه:

Bu filmi daha önce/önceden izledin mi? (این فیلم را دیدی؟) “daha önce” به معنی “پیشتر/در گذشته” است.
Bu filmi (daha önce) hiç izledin mi? (تاکنون این فیلم را دیده‌ای؟) “hiç” همان “هیچ” فارسی که در این جمله معنی “تاکنون” می‌دهد.

برخی [۱۷] حتی احتمال می‌دهند که صرف ماضی نقلی مانند «گلمیشم» یا «گلیپسن» (آمده‌ام، آمده‌ای) که در ترکی ترکیه موجود نیست، نتیجهٔ تأثیر فعل ماضی نقلی در زبان فارسی است.

زبان فارسی در دوره‌ای طولانی زبان رسمی دربار سلاطین عثمانی بوده‌است [۱۸]. دیداری کوتاه و گذرا از موزه‌های ترکیه و حتی گذر از مناطق قدیمی و آثار تاریخی شهرهای این کشور، که مملو از خط و زبان فارسی است، نشان می‌دهد که این زبان تا چه پایه در این کشور متداول بوده‌است. علاقه بسیاری از ترک‌ها به ادبیات فارسی و عربی یکی از دلایل ورود زبان فارسی به ترکیه بود و تأثیر بسیاری بر این سرزمین گذاشت. ازآن جایی که ترکیه کشوری مسلمان بود، دین باعث ورود زبان عربی به ترکیه شد اما در مقایسه با زبان فارسی، تأثیر زبان عربی محدود است. بسیاری از واژه‌هایی که در نوشتن شعر و نثر ترکی به کار برده می‌شوند، از فارسی گرفته شده‌اند. آن‌هم شاید به‌دلیلِ آسانی زبان فارسی باشد. رفعت یالچین فارغ‌التحصیل ادبیات فارسی و استاد بازنشسته درس‌های عثمانی گفته‌است بسیاری از واژه‌های ترکی از فارسی گرفته شده‌اند.[۱۹][۲۰]

تا پیش از فارسی زدایی توسط آتاتورک در ترکیه، در فرهنگ عثمانی و زبان ترکی نزدیک به ۵۰ هزار لغت، چه فارسی سره و چه عربی پارسی شده، وجود داشته است. پس از پالایش فرهنگ و واژگان فارسی توسط آتاتورک، ترک‌ها به لحاظ ادبی بسیار ضربه خوردند، گفت: به دستور آتاتورک واژگان پارسی را که تا اوایل قرن ۲۰ در میان ترک‌ها مصطلح بود، از فرهنگ لغات حذف کردند. این باعث شد تا علیرغم ادعای آنها روی مولانا جلال الدین بلخی در مولاناخوانی و مثنوی‌خوانی‌شان دچار مشکل شوند و ارتباط ادبی آنها نیز با گذشته‌شان قطع شد. رجب طیب اردوغان چند سال پیش متوجه این انقطاع فرهنگی شد و دستور به پیگیری آن داد. به همین دلیل اکنون چهار موسسه در ترکیه مشغول پژوهش روی زبان ترکی عثمانی و الفبای فارسی هستند تا بتوانند ارتباط خود را با گذشته ادبی‌شان، یعنی فرهنگ و ادبیات در دوران پیش از آتاتورک، دوباره برقرار کنند.[۲۱]

پروفسور نعمت ايلدريم اذعان کرده است که نياكان ما در تركيه زبان فارسي را جزيي از خود مي دانستند و در دوره هاي تاريخي مختلف غزنويان، سلجوقيان و عثمانيان، به اين زبان در تركيه تكلم مي شد. به گفته وي، سال هاي زيادي زبان‌ هاي عربي و فارسي همپا با زبان تركي، در مراكز علمي و فرهنگي سرزمين ‌هاي پهناور امپراطوري عثماني، گسترش عظيمي پيدا كرد و مورد توجه قرار گرفت.[۲۲]نعیم فراشری آخرین و بزرگ ترین شاعر پارسی‌گوی آلبانی در قرن نوزدهم به شمار می‌آید. تعداد قابل توجهی واژگان فارسی در برخی متصرفات عثمانی مانند بالکان به جا مانده است.

[۱]

0